ذکر محمد بن سّماک رحمة الله علیه :

ابوالعباس‌ محمد بن‌ صَبیح‌ عجلى‌ کوفى‌ ؛ معروف به ابن سمّاک ؛ از واعظان و زاهدان معروف تاریخ اسلام و همچنین در شمار علمای حدیث است . از تاریخ ولادت او سندی در دست نیست ، اما وفاتش را به سال 183هجری قمری نوشته اند . علت‌ شهرت‌ وی‌ به‌ ابن‌ سماک‌ این‌ بود که‌ جدش‌ ماهى‌ فروش‌ و به‌ احتمالى‌ دیگر خود وی‌ نیز به‌ ماهى‌ فروشى‌ اشتغال‌ داشته‌ است‌ . ( سماک به معنای ماهی فروش )

وی‌ در کوفه می زیسته و در همان شهر وفات نموده ، اما چندی در بغداد ساکن می شود و در آنجا با هارون‌ دیدارهایى‌ داشته‌ و او را موعظه‌ کرده‌ است‌ .

گزیده ای از ذکر محمد بن سماک :

….نقل است که چون وقت وفاتش آمد می گفت : بارخدايا ! دانی که درآن وقت که معصيت می کردم اهل طاعت ، تور ا دوست می داشتم . اين کفارت آن گردان ….

….و گفت : طمع رسنی است در گردن و بندی برپای . رسن و بند را بينداز تا برهی .

و گفت : تا اکنون موعظت بر واعظان گران آمدی چنان عمل برعاملان واعظان اندک بودندی چنانکه امروز عاملان اندک اند …