ذکر امام ابوحنیفه ی کوفی رحمة الله علیه :
نعمان بن ثابت معروف به ابوحنیفه ، یکی از چهار فقیه بزرگ اسلام در مذاهب اهل سنت و جماعت ، و پایه‌گذار مذهب حنفی است . ابو حنیفه از حماد بن ابی سلیمان، و از ابراهیم نخعی و علقمه بن قیس شاگرد عبدالله بن مسعود، علم فقه و حدیث را اخذ و تلقی نمود. بیشتر منابع، اصلیت او را از چاریکار کابل می‌دانند. در برخی منابع هم ترمذ یا نسا به عنوان محل سرزمین اجدادش نام برده شده‌است . جد وی از موالی و تاجیک خراسان بزرگ بود . وی در سال ۸۰ هجری قمری در شهر کوفه متولد شد. ابوحنیفه علاوه بر فقیه بودن در زمان خود بازرگان موفقی نیز بود.
امام ابوحنيفه تابعى بود. تابعى كسى است كه یک یا چند نفر از صحابه رسول خدا را ملاقات کرده باشد . وی از نوادر علمى روزگار خود و سرآمد علم كلام، فقه و حديث بود كه در عصر تابعين، اجتهاد نمود و فتوا داد. آن هم در كوفه، شهرى كه ١٠٥٠ صحابى و ٢٤ تن از اصحاب بدر در آن زيسته بودند و عصرى كه علوم دينى در عرصه هاى مختلف آن، به كمال ارتقاء رسيده بود. تعداد اساتيد امام ابوحنیفه را چهار هزار تن گفته اند.
وی شاگردان زياد را تعليم داد و نخستين شخصى بود كه مجلس و شوراى بزرگ علمى مشتمل بر ٣٦ تن از فقها، محدثين، علماى برجسته و مسلط بر فنون زبان عربى را تشكيل داد. مجلسى كه بعد از بررسى همجانبه مسائل علمى، ادله شرعى را در پرتو كلام الهى و سنت نبوى، استخراج و مكتوب مى نمودند. او را ميتوان مبتكر كار جمعى و شورايى در فقاهت معرفى نمود كه قبل و چه بسا بعد از وى بطور انفرادى از سوى ديگران انجام شده.
امام ابوحنيفه رحمة الله علیه در علم ، ايمان ، تقوا و پرهيزگارى ، پاك نفسى و نيكو سرشتى ، عدم وابستگى به دستگاه حكومت ، داشتن اخلاق حميده ، سخاوت و مهرورزى به نيازمندان ، حُسن معاشرت با خلق و اطاعت خاضعانه از خداوند ، زبانزد بود. وی بنابر قدامت زمانى و مدارج بلند علمى ، مورد احترام ساير ائمه اهل سنت قرار داشت تا آن جا كه اورا امام اعظم ناميده اند.
مزار او در مسجدی به نام خود او ؛ مسجدابوحنیفه ؛ در شهر بغداد است .
گزیده ای از ذکر امام ابوحنیفه رضی الله عنه :
نقل است که او را بر کسی مالی بود و در محلت آن شخص شاگردی از آن امام وفات کرد. اما م به نماز او رفت. آفتابی عظیم بود و در آن جا هیچ سایه نبود الا دیواری که از آن مرد بود که مال به امام می‌بایست داد. مردمان گفتند: در این سایه ساعتی بنشین. گفت: مرا برصاحب این دیوار مالی است. روا نباشد که از دیوار او تمتعی به من رسد. که پیغمبر فرموده است کل قرض جر منفعه فهو ربوا. اگر منفعتی گیرم ربا باشد…
… نقل است که مردی مال دار بود و امیرالمومنین عثمان رضی الله عنه دشمن داشتی، تا حدی که او را جهود خواندی، این سخن به ابوحنیفه رسید، او را بخواند. گفت: دختر تو به فلان جهود خواهم داد. او گفت: تو امام مسلمانان باشی ، روا داری که دختر مسلمان را به جهودی دهی؟ و من خود هرگز ندهم. ابوحنیفه گفت: سبحان الله. چون روان نمی‌داری که دختر خود را به جهودی دهی ، چون روا باشد که محمد رسول الله دو دختر خود به جهودی دهد؟ آن مرد در حال بدانست که سخن از کجاست. از آن اعتقاد برگشت وتوبه کرد. از برکات امام ابوحنیفه …
